Czy mogę zostać Dawcą szpiku dla konkretnej osoby?
Nie ma nic piękniejszego, niż uratowanie komuś życia. Szczególnie, gdy bezinteresownie oddajemy cząstkę siebie – szpik lub komórki macierzyste – osobie, której nie znamy. Rejestrując się do bazy Fundacji DKMS nigdy nie wiemy, kim będzie Biorca.
Może to być osoba, którą mijamy na ulicy, a nawet mieszkaniec innego zakątka świata. Często impulsem do zostania potencjalnym Dawcą szpiku jest apel potrzebującego Pacjenta, który sprawia, że po prostu chcemy pomóc. Nie oznacza to jednak, że zostaniemy ewentualnym Dawcą akurat dla niego. Dlaczego? Znalezienie zgodnego Dawcy dla potrzebującego przeszczepienia chorego, ze względu na naszą genetyczną różnorodność, jest bardzo trudne, ale każda rejestracja w bazie Dawców szpiku Fundacji DKMS tę szansę zwiększa.
AKCJA – REAKCJA, CZYLI APEL I REJESTRACJA
Prawie codziennie w prasie, radiu, telewizji czy za pośrednictwem social mediów napotykamy na historie osób, które zmagają się z nowotworem krwi i potrzebują pomocy drugiej osoby - Dawcy szpiku. Rocznie około polskich 700 pacjentów otrzymuje kwalifikację do przeczepienia szpiku. Każdy przypadek choroby pokazuje, że nowotwory krwi nie mają metryki i mogą spotkać każdego – dzieci, dorosłych i osoby starsze. Te dramatyczne momenty są jednocześnie często impulsami, które wpływają na naszą decyzję o rejestracji w bazie Dawców Fundacji DKMS, ważne, aby ta decyzja była świadoma! Czy oznacza to, że zostaniemy Dawcą właśnie dla tej – konkretnej - osoby?
ZGODNOŚĆ HLA
Nasz genotyp jest niezwykle różnorodny, więc znalezienie „bliźniaka genetycznego” dla osób z rzadkimi antygenami HLA (rzadko występującymi w populacji) jest trudne. W Polsce ciągle co 5. Pacjent nie znajduje zgodnego genetycznie Dawcy. Prawdopodobieństwo znalezienia dwóch osób, u których te antygeny są takie same wynosi 1: 20 000, a w przypadku rzadkiego genotypu aż 1 do kilku milionów, dlatego potrzeba wielu Dawców, aby znalezienie „bliźniaka genetycznego” było możliwe. Rejestrując się do bazy Dawców szpiku dajemy tak naprawdę szanse wielu chorym, potrzebującym przeszczepienia, z którymi jesteśmy zgodni w zakresie HLA. Ta różnorodność pokazuje, jak wyjątkowym lekiem jest szpik i krwiotwórcze komórki macierzyste.
DAWCA SPOKREWNIONY
Jak wygląda sytuacja, gdy okazuje się, że przeszczepienia szpiku potrzebuje bliska nam osoba? Tylko 25 procent przeszczepień to te wykonane dzięki Dawcom rodzinnym – w tym przypadku Dawcom dla chorego jest rodzeństwo, rzadziej rodzice. Pozostałe 75 procent Pacjentów musi szukać Dawcy niespokrewnionego.
Polacy zwykle mają jedno lub dwoje rodzeństwa, więc statystycznie znacznie częściej sięgamy po komórki krwiotwórcze pobrane od Dawcy niespokrewnionego, zarejestrowanego w bazie Dawców, która w Polsce wynosi obecnie blisko 1,7[1]mln potencjalnych Dawców szpiku, a światowa baza - 37 milionów. To ogromne liczby, ale należy pamiętać, że w przypadku dawstwa niespokrewnionego żaden kraj nie jest samowystarczalny, ze względu na ogromną różnorodność układu HLA, który oferuje 5 miliardów[2] możliwości! Żeby wyobrazić sobie tę ogromną różnorodność wystarczy pomyśleć, że na całym świecie jest nas już prawie 8 miliardów, czyli różnorodność kombinacji HLA stanowiłaby w tym przypadku blisko 63% populacji!
Rejestrując się do bazy Dawców Fundacji DKMS nie wiemy, skąd będzie pochodzić nasz „bliźniak genetyczny”, ile będzie miał lat i czy będzie kobietą, czy mężczyzną – ale to nie ma znaczenia, bo liczy się cel – danie szansy na wygraną z chorobą. Wyjątkowość naszych genów i układu HLA decydują o tym, dla kogo zostaniemy „bliźniakiem genetycznym” i komu podarujemy tę najcenniejszą szansę – szansę na życie.
BIBLIOGRAFIA:
[1] Dane Poltransplant
[2] http://poltransplant.pl/Download/Biuletyn_2018.pdf
Sierdzadzka A., Tajemnice transplantacji, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2017,ISBN 978-8301-19596-0
