Czy Dawcą szpiku można być tylko raz?
To pytanie zadają często Fundacji DKMS zarówno potencjalni Dawcy szpiku, dołączający do bazy, jak i Dawcy faktyczni, którzy już mieli szansę podarować komuś cząstkę siebie. A odpowiedź jest prosta – Dawcą można być wielokrotnie!
Zanim wytłumaczymy, dlaczego wielokrotnie można zostać Dawcą szpiku, to chcemy pokazać, jak trudnym procesem jest znalezienie zgodnego Dawcy dla potrzebującego Pacjenta. Żeby nasz „bliźniak genetyczny” mógł otrzymać od nas krwiotwórcze komórki macierzyste, musimy pasować do siebie w zakresie antygenów (białek) zgodności tkankowej HLA – a układ ten daje nam aż 5 miliardów kombinacji! To sprawia, że rejestracja w bazie Dawców szpiku nie gwarantuje tego, że dojdzie do pobrania od nas komórek – to wbrew pozorom dobra informacja, świadcząca o tym, że nasz „bliźniak genetyczny jest zdrowy! Jak pokazują statystyki, w ciągu 10 lat od rejestracji, maksymalnie 5 na 100 zarejestrowanych osób zostaje Dawcą.
A co w sytuacji, gdy już raz zostaliśmy faktycznym Dawcą szpiku i ponownie potrzebna jest nasza pomoc?
WIELOKROTNY DAWCA SZPIKU
Statystycznie prawdopodobieństwo, że nasze krwiotwórcze komórki macierzyste będą odpowiednie dla wielu Pacjentów, naszych „bliźniaków genetycznych”, którzy wymagają przeszczepienia, jest bardzo niskie - choć oczywiście wśród Dawców są tacy, którzy pod względem zgodności tkankowej HLA „pasują” do wielu Pacjentów.
Dawcy zarejestrowani w bazie Fundacji DKMS mogą dokonać donacji krwiotwórczych komórek macierzystych czterokrotnie, tj. 2 razy oddając krwiotwórcze komórki macierzyste oraz 2 razy szpik kostny z talerza kości biodrowej.
Może zdarzyć się, że gdy zostaniemy faktycznym Dawcą szpiku dla konkretnego Pacjenta, to będzie on ponownie potrzebował naszej pomocy. Dlaczego? Czasami, gdy szpik po przeszczepieniu nie podejmuje pracy u chorego albo występuje u Pacjenta nawrót choroby, to wymagana jest kolejna transplantacja. W związku z tym, po procedurze oddania szpiku, Dawcy są „rezerwowani” w bazie Dawców szpiku dla tego samego Pacjenta na okres 2 lat. Po upływie tego czasu blokada w bazie zostanie zdjęta i będziemy mogli ponownie komuś uratować życie, jeśli zajdzie taka potrzeba, a my wyrazimy chęć ponownego oddania komórek macierzystych.
Dodatkowo, oprócz donacji krwiotwórczych komórek macierzystych, możemy zostać poproszeni o oddanie limfocytów.
Limfocyty są rodzajem krwinek białych, które odgrywają dużą rolę w odporności organizmu, walcząc głównie z wirusami. U Pacjentów po przeszczepie wykorzystuje się również ich zdolność rozpoznawania i niszczenia komórek nowotworowych – to tak zwany efekt ‘przeszczep przeciwko białaczce’ (graft versus leukemia). U Pacjentów, u których istnieje ryzyko nawrotu choroby, pojawiają się pierwsze oznaki nawrotu lub którzy cierpią na nawracające, ciężkie infekcje wirusowe, to aby wzmocnić efekt przeszczepienia i poprawić działanie układu odpornościowego - podaje się właśnie limfocyty Dawcy. Limfocyty pobierane są metodą aferezy (to taki sam proces separacji komórek jak ten, który odbywa się w trakcie pobierania krwiotwórczych komórek macierzystych z krwi obwodowej) analogicznie do pobierania płytek czy osocza u honorowych Dawców krwi. Dawcą limfocytów można być wielokrotnie.
KOMÓRKI, KTÓRYCH NIE ZABRAKNIE
Dawcą szpiku można być wielokrotnie ze względu na zdolności regeneracyjne naszego organizmu. Dostępne dane literaturowe wskazują na bezpieczeństwo powtórnych donacji. Krwiotwórcze komórki macierzyste po pobraniu regenerują się bardzo szybko – w przeciągu ok. 2-3 tygodni! Warto pamiętać, że krwiotwórcze komórki macierzyste mnożą się przez całe życie, dając początek innym krwinkom (krwinki czerwone, płytki krwi oraz krwinki białe) – nie może nam im zabraknąć. Oddając cząstkę siebie drugiej osobie, dajemy jej coś najcenniejszego – szansę na życie i zdrowie – niczego przy tym nie tracąc.
_______________________
BIBLIOGRAFIA:
