Radioterapia w leczeniu nowotworów krwi
Przez ostatnie kilkadziesiąt lat, radioterapia przeszła ogromną ewolucję. Aparaty do napromieniania zostały udoskonalone, a zmianie uległ również proces leczenia. Na czym dokładnie polega radioterapia? Jak wygląda zabieg radioterapii? W przypadku których nowotworów krwi można stosować radioterapię?
Na czym polega radioterapia?
Radioterapia to jedna z metod leczenia nowotworów – może być przeprowadzana jako oddzielna opcja terapeutyczna lub w połączeniu z chemioterapią. Na czym dokładnie polega? Do tego rodzaju leczenia jest wykorzystywane promieniowanie jonizujące. W przypadku nowotworów krwi jest to promieniowanie X o wysokiej energii. Wszystko po to, by zniszczyć komórki nowotworowe lub zmniejszyć masę nowotworu. Warto przy tym zaznaczyć, że radioterapia onkologiczna jest zaliczana do terapii lokalnych.
Najczęściej promieniowaniu jest poddawany ograniczony obszar lub narząd, zajęty przez nowotwór. Tym samym, radioterapia działa jedynie na komórki nowotworowe, które są położone w miejscu oddziaływania terapii. Z kolei w hematologii poza standardową chemioterapią miejscową, wykonywane jest tak że napromieniowanie całego ciała (total body irradiation, TBI) – w ramach przygotowania chorego do przeszczepienia krwiotwórczych komórek krwiotwórczych.
Radioterapia onkologiczna – przebieg zabiegu
Pacjent, który ma zostać poddany radioterapii, musi być odpowiednio przygotowany do zabiegu. W tym celu, na skórze Pacjenta, za pomocą cienkich linii, zaznacza się obszar, który ma zostać poddany napromieniowaniu. Personel medyczny poświęca na to sporo czasu przed pierwszym zabiegiem. Wszystko po to, by mieć pewność, że radioterapii zostaną poddane jedynie miejsca do tego wyznaczone. Co z tkankami, które leżą tuż obok obszarów, które mają zostać poddane promieniowaniu? Chroni się je za pomocą osłon ołowianych, które nie przepuszczają wiązki promieniowania.
Tak naprawdę samo przygotowanie Pacjenta do terapii jest o wiele bardziej czasochłonne niż sama terapia. Gdy Pacjent jest przygotowany, układa się go na specjalnym stole przy aparacie, który wytwarza promieniowanie, układając odpowiednio, aby pole planowane do promieniowania było najlepiej dopasowane. Cały proces napromieniowania trwa ok. kilku minut. W trakcie zabiegu, nie wolno się ruszać, a w zachowaniu odpowiedniej pozycji pomagają specjalne podpórki, poduszki czy koce.
Przy jakich rodzajach nowotworów hematologicznych stosuje się radioterapię?
Radioterapia najczęściej jest stosowana w leczeniu chłoniaka Hodgkina. Przed rozpoczęciem terapii, należy najpierw dokładnie określić stopień zaawansowania choroby. Jest to konieczne, by ustalić właściwą strategię leczenia. Ważne znaczenie będzie miał także podtyp histologiczny chłoniaka. W przypadkach małego zaawansowania choroby, czyli w stopniu I lub IIA, kiedy zajęta jest jedna lub dwie okolice węzłów chłonnych, radioterapia może być stosowana jako wyłączna metoda leczenia. Z kolei w przypadku, gdy u Pacjenta stwierdzono wyższy stopień zaawansowania, radioterapię stosuje się w połączeniu z chemioterapią.
Jeśli chodzi o chłoniaki nieziarnicze, najczęściej stosowane jest leczenie farmakologiczne, a radioterapia odgrywa ograniczoną rolę. Najczęściej stosuje się ją na zmiany, które po zakończeniu chemioterapii, wykazują w badaniu PET aktywność metaboliczną. Radioterapia jest również wskazana wtedy, gdy mamy do czynienia z masywnym zajęciem węzłów chłonnych, które tworzą pakiety o średnicy powyżej kilkunastu centymetrów. Taka sytuacja najczęściej dotyczy węzłów, które znajdują się w górnej części śródpiersia.
W przypadku białaczek, radioterapia prawie zawsze jest częścią protokołu leczniczego ostrej białaczki limfoblastycznej w celach i leczniczych i profilaktycznych. Szczególnie promieniowaniu poddawany jest ośrodkowy układ nerwowy.
Radioterapia i chemioterapia – sposób na skuteczne leczenie
Chłoniak Hodgkina i ostra białaczka limfoblastyczna to choroby, które bardzo często występują u osób młodych, nawet u dzieci. Szanse na wyleczenie takiej osoby są bardzo duże, o ile zostanie zastosowana zintegrowana terapia: radioterapia, chemioterapią oraz często również immunoterapia. Tacy Pacjenci mają przed sobą jeszcze kilkadziesiąt lat życia, dlatego bardzo ważne jest, by w jak największym stopniu zminimalizować ryzyko wystąpienia późniejszych następstw agresywnego leczenia. W tym celu, promieniowanie kieruje się na te obszary, które pierwotnie były zmienione chorobowo lub jest ryzyko, że mogą zawierać komórki nowotworowe. Jednocześnie należy w pełni zadbać o narządy najbardziej wrażliwe na promieniowanie, czyli serce, gruczoły, płuca, jelita, przełyk itp. Warto przy tym podkreślić, że współczesna radioterapia wiąże się z o wiele niższym ryzykiem wystąpienia zmian popromiennych.
Radioterapia – sposób na przygotowanie Pacjenta do przeszczepu szpiku
Radioterapię można zastosować do napromienienia całego ciała (TBI) przed przeszczepem szpiku. Wtedy napromienia się cały szpik, jednocześnie dbając o maksymalną ochronę narządów krytycznych przed promieniowaniem. Tego typu radioterapia jest stosowana stosunkowo rzadko. Najczęściej stosuje się ją w przypadku ostrej białaczki limfoblastycznej i transplantacji allogenicznej, a więc wtedy, gdy szpik jest pobierany od Dawcy rodzinnego lub niespokrewnionego. Radioterapia skutecznie niszczy nowotwór i układ immunologiczny biorcy, by nie mógł odrzucić przeszczepu.
Dowiedz się więcej o procesie rejestracji i wymaganiach wobec Dawców szpiku. Sprawdź, czy możesz zostać Dawcą i podarować komuś drugą szansę na życie!
