Chemioterapia w leczeniu nowotworów krwi

Diagnoza bez wątpienia wywraca do góry nogami zarówno dotychczasowe życie Pacjenta, jak i jego bliskich. Kończy się czas beztroski i zaczyna walka o najważniejsze – życie. Na tym jednak nie koniec, ponieważ białaczka, to jedna z najczęściej występujących nowotworów złośliwych układu krwiotwórczego – dopada również dorosłych. Jak wskazują statystyki, średnio co 4 godziny ktoś dowiaduje się, że ma białaczkę.

Chemioterapia nowotworów – co to jest?

Chemioterapia to słowo, które dla wielu osób kojarzy się z czymś drastycznym, trudnym i wyczerpującym. Tymczasem, pomimo jej nieprzyjemnych skutków ubocznych, to właśnie ona jest skutecznym sposobem walki z chorobami nowotworowymi. Czym zatem jest chemioterapia? To tzw. leczenie cytostatyczne lub cytotoksyczne, polegające na stosowaniu poszczególnych grup leków działających ogólnoustrojowo (na różne komórki organizmu) – przede wszystkim na komórki, które szybko się dzielą (a takie właśnie są komórki nowotworowe). Chemoterapeutyki dzielą się na różne grupy w zależności od tego, w jakim mechanizmie działają. Ostatecznym efektem działania chemioterapeutyków jest uszkodzenie struktur DNA i RNA komórek nowotworowych, zahamowanie dzielenia się i mnożenia tych komórek, zastopowanie ich dalszego rozwoju i zniszczenie.

Chemioterapię można stosować np. w walce z białaczką. Podczas leczenia tą metodą, uszkodzeniu ulegają chore komórki, ale także – choć w mniejszym stopniu – te zdrowe. O rodzaju chemioterapii stosowanej w walce z danym rodzajem nowotworu, każdorazowo decyduje lekarz. Często w celu zwiększenia efektywności leczenia stosuje się leczenie wielolekowe, aby zadziałać na komórki różnymi metodami.

Chemioterapia – jakie daje efekty?

Skutki chemioterapii zależą od wielu czynników – między innymi od stopnia zaawansowania choroby. W zależności od tego, na co choruje Pacjent oraz w jakiej fazie choroby się znajduje, chemioterapia może doprowadzić do:

• całkowitego wyleczenia,
• częściowego zahamowania choroby (czyli leczenie paliatywne),
• opóźnienia rozwoju choroby,
• poprawienia jakości życia poprzez zahamowanie dotychczasowych objawów choroby. W rezultacie Pacjent może cieszyć się realną poprawą jakości oraz komfortu życia.

W przypadku chemioterapii najczęściej dobrze sprawdza się zasada: „im wcześniej, tym lepiej” - im wcześniejsza faza nowotworu, tym chemioterapia daje lepsze skutki i większe szanse na wyleczenie. Są jednak sytuacje, zwłaszcza w odniesieniu do niektórych rodzajów nowotworów, które niekoniecznie wymagają wdrożenia leczenia na etapie rozpoznania.

Chemioterapia – jak podaje się leki?

W przypadku chemioterapii, podobnie jak przy innych lekach, można stosować jej podawanie różnymi drogami:

• domięśniowo – w formie zastrzyku;
• doustnie – w formie kapsułek lub tabletek;
• podskórnie – w formie zastrzyku;
• dożylnie (poprzez wenflon) - bezpośrednio do żyły obwodowej lub centralnej;
• dokanałowo – do kanału kręgowego.

Spośród dostępnych rozwiązań, lekarze najczęściej decydują się na wprowadzenie chemioterapii doustnej lub dożylnej.

Chemioterapia – białaczka

Leczenie ostrych białaczek przebiega wieloetapowo.

• Etap 1 – leczenie indukcyjne

Leczenie indukcyjne polega na agresywnej chemioterapii, by uzyskać możliwie najbardziej radykalne zmniejszenie liczby komórek nowotworowych. Celem jest remisja całkowita, czyli wyciszenie objawów klinicznych nowotworu. Chemioterapia na tym etapie trwa zazwyczaj kilka tygodni podczas którego Pacjent jest na izolacji.

• Etap 2 – chemioterapia konsolidująca

Drugi etap chemioterapii polega na ustabilizowaniu remisji oraz na dalszym zmniejszeniu liczby resztkowych komórek nowotworowych (aby nie można było ich wykryć w standardowych badaniach). Aby było to możliwe, niszczeniu ulegają pozostałe komórki nowotworowe. Ten etap trwa stosunkowo długo, bo nawet kilka miesięcy. Chemioterapia konsolidująca również najczęściej wymaga izolacji Pacjenta.

• Etap 3 – leczenie pokonsolidacyjne

Leczenie pokonsolidacyjne nazywane również chemioterapią podtrzymującą opiera się na utrzymaniu remisji oraz zapobieganiu nawrotom nowotworu, do czego mogłyby doprowadzić pojedyncze komórki nowotworowe, które przetrwały w organizmie chorego. Leczenie jest długotrwałe.

Co istotne, aktualnie chemioterapia w przypadku białaczki najczęściej opiera się na stosowaniu kilku leków cytostatycznych, które ułożone są w cykle (chemioterapia wielolekowa). Umiejętne połączenie kilku leków ma na celu zmniejszyć odporność nowotworu na leczenie. Chemioterapia jednolekowa jest więc rzadszym, choć nadal praktykowanym sposobem walki z nowotworami krwi.

Leczeniem pokonsolidacyjnym także może być przeszczepienie szpiku czy komórek krwiotwórczych, w celu eliminacji choroby resztkowej, uzyskania trwałego wyleczenia.

Przeczytaj również:

>> Jak przebiega proces leczenia białaczki?

Chemioterapia – skutki uboczne

Choć chemioterapia jest w wielu przypadkach skutecznym sposobem walki z białaczką, nie pozostaje ona obojętna na organizm i samopoczucie Pacjentów. Do jej najczęstszych skutków ubocznych zalicza się m.in.:

• przejściowe wypadanie włosów,
• zaburzenia pracy układu krwiotwórczego, w wyniku czego może się pojawić anemia, leukopenia, małopłytkowość,
• uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego,
• biegunkę,
• nudności i wymioty,
• obniżenie odporności,
• gorączkę,
• zaburzenia rytmu serca,
• naloty i owrzodzenia w jamie ustnej na skutek utraty zdrowych komórek,
• zaburzenia czucia – parestezje.

Skutki uboczne nie powinny jednak zniechęcać Pacjentów do podjęcia walki z nowotworem. Powikłania bowiem szybko mijają – włosy odrastają, gorsze samopoczucie odchodzi w zapomnienie, a wygrać można najważniejsze – życie.

To też może Cię zainteresować:

>> Leczenie - jak wygląda, jakie są podstawowe standardowe terapie?

Dowiedz się więcej o procesie rejestracji i wymaganiach wobec Dawców szpiku. Sprawdź, czy możesz zostać Dawcą i podarować komuś drugą szansę na życie!