Jak leczyć ostrą białaczkę limfoblastyczą?
Ostra białaczka limfoblastyczna wynika z nabytej mutacji komórek, z których powinny powstać limfocyty. Niedojrzałe komórki mnożą się, wypierając ze szpiku komórki prawidłowe, co prowadzi do upośledzenia jego funkcji. To najczęściej występująca choroba nowotworowa u dzieci, dorośli natomiast częściej chorują na ostrą białaczkę szpikową. Jakie są objawy białaczki limfoblastycznej i na czym polega jej leczenie?
Ostra białaczka limfoblastyczna wynika z nabytej mutacji komórek, z których powinny powstać limfocyty. Niedojrzałe komórki mnożą się, wypierając ze szpiku komórki prawidłowe, co prowadzi do upośledzenia jego funkcji. To najczęściej występująca choroba nowotworowa u dzieci, dorośli natomiast częściej chorują na ostrą białaczkę szpikową. Jakie są objawy białaczki limfoblastycznej i na czym polega jej leczenie?
OBJAWY OSTREJ BIAŁACZKI LIMFOBLASTYCZNEJ
Częstym objawem tej odmiany białaczki są powiększone węzły chłonne, a także wątroba i śledziona. Choremu mogą doskwierać bóle brzucha, bóle kostno-stawowe, krwawienia skórne, nocne poty i gorączka. Może też odczuwać ciągłe zmęczenie i osłabienie organizmu, typowa jest również podatność na zakażenia bakteryjne.
W morfologii krwi chorego zaobserwować można natomiast znaczny wzrost liczby białych krwinek, a także małopłytkowość i niedokrwistość. W badaniu krwi i szpiku kostnego stwierdza się obecność blastów, czyli niedojrzałych komórek białaczkowych.
Przy rozpoznaniu choroby niezbędne jest wykonanie badania płynu mózgowo-rdzeniowego w celu wykluczenia zajęcia przez białaczkę ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Jeżeli doszło do zajęcia, konieczna jest wyjątkowo intensywna terapia ukierunkowana na zwalczanie biaøaczki w OUN. W tym celu są wykonywane regularne podawania leków dokanałowo oraz napromieniowanie układu nerwowego.
OSTRA BIAŁACZKA LIMFOBLASTYCZNA – JAK PRZEBIEGA LECZENIE?
Zadaniem leczenia jest eliminacja komórek blastycznych ze szpiku i krwi, czyli doprowadzenie do remisji. Jest oparte głównie na złożonej chemioterapii.
Pierwszy etap stanowi chemioterapia indukcyjna, mająca na celu przywrócenie prawidłowych parametrów krwi. Terapia jest intensywna i wymaga nawet ponadmiesięcznego pobytu w szpitalu, ponieważ istnieje ryzyko wielu powikłań.
Kolejny etap to chemioterapia konsolidująca, która jest stosowana, aby wzmocnić efekt wcześniejszej. Leczenie trwa kilka miesięcy, w tym czasie choremu podawane są również preparaty wspomagające – np. antybiotyki czy leki przeciwgorączkowe. W razie potrzeby wykonywane są także transfuzje preparatów krwiopochodnych (koncentraty krwinek czerwonych i płytkowych). Etap ten kończy radioterapia układu nerwowego. Niezbędna jest kontrola stanu zdrowia pacjenta – należy wykonać badanie szpiku oraz krwi. W zależności od konkretnego przypadku, następnie stosuje się terapię podtrzymującą albo, w zależności od czyników rokowniczych konieczna jest transplantacja szpiku.
Terapia podtrzymująca ma zahamować ewentualny nawrót choroby. Stosuje się ją wówczas, gdy wcześniejsze etapy zakończyły się sukcesem – białaczka jest w stadium remisji, a w szpiku pacjenta nie ma nawet nieznacznej ilości komórek białaczkowych. Ta terapia przebiega łagodniej i najczęściwj nie wymaga hospitalizacji. . Zazwyczaj trwa dwa lata.
Podczas leczenia na wszystkich etapach pacjentowi podaje się dodatkowo chemioterapię dokanałowo, tzn. wstrzykuje się leki do płynu mózgowo-rdzeniowego w kanale kręgowym. W tym celu niezbędne jest nakłucie pleców w okolicy lędźwiowej (nakłucie lędźwiowe – NL). Takie działanie ma zapobiegać rozprzestrzenieniu się choroby do mózgu oraz rdzenia kręgowego.
U większości pacjentów udaje się uzyskać remisję choroby, jednak czasem dochodzi do nawrotu. Wówczas stosuje się bardziej intensywną chemioterapię. Niekiedy jedyną szansą na wyleczenie (np. w przypadku szybkiego nawrotu białaczki) jest przeszczepienie alogenicznego szpiku od dawcy rodzinnego lub niespokrewniowego.
BIBLIOGRAFIA:
- Madej G. Chemioterapia onkologiczna dorosłych i dzieci, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, ISBN 83-200-2194-4
- Maj S. Farmakoterapia chorób krwi i układu krwiotwórczego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000, ISBN 83-200-2449-8
- Kałwak K. (red.), Hematopoetyczne komórki macierzyste - pytania i odpowiedzi, MedPharm, Wrocław 2009, ISBN 978-83-60466-68-1
- Urasiński I. Hematologia kliniczna, Pomorska Akademia Medyczna, Szczecin 1996, ISBN 83-86342-21-8
