Dawstwo krwi i dawstwo komórek macierzystych - podobieństwa i różnice

Dawców krwi oraz Dawców szpiku z pewnością łączy potrzeba pomocy innym. Dawcy mają niepowtarzalną okazję podarować komuś szansę na zdrowie i życie. Wiąże się to z aktywną postawą wymagającą poświęcenia i czasu. W obu przypadkach Dawcy przechodzą badania kwalifikujące do donacji, jednak ich zakres jest różny.

W Polsce krew można oddać w placówkach wchodzących w skład Publicznej Służby Krwi - głównie w Regionalnych Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, na ich oddziałach i stacjach terenowych. Krew można oddać również w punktach mobilnych przy okazji różnych imprez.

Podobieństwa

Istnieją dwie metody oddawania krwi:

• Konwencjonalna, czyli oddanie jednostki krwi pełnej (o objętości 450+/- 45 ml), z której otrzymuje się koncentrat krwinek czerwonych, koncentrat krwinek płytkowych oraz osocze. Osocze może być mrożone w celu przetoczenia Pacjentom lub można z niego uzyskać różnego rodzaju preparaty białkowe, np. koncentraty czynników krzepnięcia czy albuminy. W ten sposób jednorazowa donacja może uratować zdrowie i życie aż 3 różnych Pacjentów!
• Automatyczna – w trakcie zabiegu aferezy. Tak, aferezy – to ten sam zabieg, który wykorzystujemy, aby pobrać krwiotwórcze komórki macierzyste z krwi obwodowej! U Dawców krwi możemy użyć separatora do uzyskania osocza (plazmafereza), płytek krwi (trombaferezea), rzadziej wykonuje się zabieg erytroaferezy w celu uzyskania krwinek czerwonych, czy leukaferezy, by uzyskać preparat krwinek białych.

Kolejną rzeczą, która łączy krwiodawców i Dawców szpiku, jest to, że ich bezinteresowna pomoc jest często jedynym ratunkiem dla pacjentów hematoonkologicznych. Bardzo często z powodu samej choroby, czy powikłań leczenia, wymagają oni licznych, regularnych przetoczeń koncentratów krwinek czerwonych i płytkowych. W Polsce statystycznie co minutę ktoś potrzebuje krwi, a rocznie wykonywanych jest ok. 1,7 mln transfuzji krwi. Krew potrzebna jest też ofiarom wypadków, Pacjentom poddawanym zabiegom operacyjnym, czy kobietom w trakcie porodu. Bez Dawców krwi nie byłoby możliwe wykonanie przeszczepienia szpiku. W okresie bezpośrednio po transplantacji, zanim komórki macierzyste zregenerują się, Pacjenci wymagają często codziennych przetoczeń koncentratów krwinek czerwonych i płytkowych.

1 na 10 osób leczonych w szpitalu potrzebuje krwi.

Około 6 jednostek krwi zużywa się podczas operacji serca oraz operacji Pacjentów, którzy ucierpieli w wypadkach komunikacyjnych.

Około 20 jednostek krwi potrzebnych jest przy przeszczepieniu wątroby oraz w przypadku ciężkich poparzeń.

W 2022 roku aż 1 388 987 osób oddało krew! Tych osób może być jednak jeszcze więcej. W okresie letnim ważne jest, aby wygospodarować czas na wizytę w RCKiK. Lato jest okresem zwiększonego zapotrzebowania na krew, ze względu na większą liczbę wypadków komunikacyjnych. Choroby nowotworowe nie mają urlopu, a przeszczepienie szpiku kostnego to również olbrzymie wyzwanie logistyczne – skoordynować należy wiele kwestii, a tej, czyli dostępności preparatów krwi zaplanować się nie da.

Różnice

Podstawową różnicą jest to, że Dawcą komórek macierzystych zostaje się dla konkretnego Pacjenta, po potwierdzeniu zgodności tkankowej (określanej za pomocą antygenów HLA). Pierwszym krokiem, aby zostać Dawcą szpiku, jest rejestracja jako potencjalny Dawca w jednym z ośrodków Dawców szpiku. Wiele RCKiK prowadzi również swój ośrodek dawców szpiku.

Krew można oddawać w sposób regularny. W przypadku metody konwencjonalnej pomiędzy donacjami musi upłynąć minimum 8 tygodni. W przypadku metod automatycznych przerwy mogą być krótsze, nawet 2-tygodniowe.

Dawcą krwiotwórczych komórek macierzystych też można zostać kilkukrotnie, ale z całą pewnością nie tak często jak Dawcą krwi. Zwykle Dawcy dopuszczani są maksymalnie do dwukrotnego zabiegu oddawania komórek macierzystych z krwi obwodowej oraz dwukrotnego pobrania szpiku z talerza kości biodrowej.

Kryteria kwalifikacji Dawców krwi i szpiku nie są identyczne! Wiele chorób, które wykluczają z możliwości oddawania krwi, nie stanowi przeszkody w kwalifikacji do donacji szpiku.

Na koniec warto wspomnieć o przywilejach Dawcy krwi. Są to m.in. zwolnienie od pracy i zajęć, posiłek regeneracyjny, czy ulga podatkowa. Więcej informacji na temat krwiodawstwa znajdziesz na stronie https://krwiodawcy.org/. Dawcy szpiku też uhonorowani są przywilejami Dawcy Przeszczepu.

Jesteś krwiodawcą? Wspaniale! Jeśli nie, to może to właśnie teraz, w czasie wakacji, zdecydujesz się oddać krew po raz pierwszy? Zasady kwalifikacji Dawców krwi i Dawców szpiku nie są takie same! Jeśli nie możesz być Dawcą krwi, skontaktuj się z nami - być może nie ma przeszkód w rejestracji w bazie Dawców szpiku.