Dlaczego Dawcy wycofują się z procedury oddania szpiku?
Statystycznie każdego dnia 4 polskich Dawców z bazy Fundacji DKMS oddaje krwiotwórcze komórki macierzyste dla chorych potrzebujących przeszczepienia. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy Dawcy wycofują się z procedury lub nie mogą do niej przystąpić. Jakie są tego przyczyny?
Przyczyny niedostępności Dawców – typizacja potwierdzająca
Zanim Dawcy oddadzą krwiotwórcze komórki macierzyste bądź szpik kostny, muszą pomyślnie przejść przez proces tzw. typizacji potwierdzającej. Podczas pierwszej rozmowy telefonicznej koordynator Fundacji DKMS pyta potencjalnego Dawcę o stan zdrowia oraz o to, czy podtrzymuje on chęć pomocy drugiej osobie. Dawca uzyskuje szczegółowe informacje o tym, jak wygląda cały proces. Po wyrażeniu zgody na udział w procedurze, koordynator umawia termin pobrania kilku próbek krwi. Pobranie krwi jest niezbędne do potwierdzenia ostatecznej zgodności pomiędzy Dawcą a Biorcą, wykonania badań wirusologicznych oraz oznaczenia grupy krwi. Pobranie odbywa się w przychodni, punkcie pobrań lub laboratorium znajdującym się możliwie jak najbliżej miejsca zamieszkania Dawcy.
Zdarzają się sytuacje, że już na etapie typizacji potwierdzającej Dawcy nie przystępują do dalszej procedury. Do najczęstszych powodów niedostępności Dawców na tym etapie należą:
- Powody medyczne: zabiegi medyczne, zdiagnozowane choroby lub choroby na etapie diagnozowania. Najczęściej występującymi schorzeniami, powodującymi niedostępność Dawców są: problemy neurologiczne, kardiologiczne i hematologiczne, jak np. anemia. Niektóre powody medycznej niedostępności mają charakter tymczasowy, a niektóre definitywnie wykluczają dawstwo szpiku.
- Powody niemedyczne: stały pobyt za granicą lub wyjazd zagraniczny, brak chęci do wzięcia udziału w procedurze, powody osobiste czy ciąża. Również powody niemedyczne mogą być tymczasowe lub stałe.
- Nieaktualne dane, które uniemożliwiają Fundacji DKMS kontakt z potencjalnym Dawcą szpiku.
W trakcie pandemii do powodów niedostępności Dawców na etapie typizacji potwierdzającej dołączyły przyczyny związane z COVID-19:
- Obawa przed zakażeniem w trakcie procedury pobrania szpiku
- Kontakt z osobą zakażoną COVID-19
- Zakażenie COVID-19
Mniej procedur pobrania w trakcie pandemii
Pandemia COVID-19 spowodowała zmniejszenie liczby pobrań krwiotwórczych komórek macierzystych od Dawców z bazy Fundacji DKMS.
- Przed pandemią do najczęstszych powodów wycofywania się Dawców z procedury należały: powody osobiste tj.: czasowa niedostępność, wyjazd zagraniczny, urlop czy obowiązki służbowe, ale także przyczyny medyczne: anemia, aktywne zakażenia, podwyższone enzymy wątrobowe czy zaburzenia funkcji tarczycy.
- W trakcie pandemii najczęstszymi przyczynami wycofywania się Dawców z donacji są: obawa przed wzięciem udziału w procedurze, wykonywanie zawodu medycznego i tym samym zaangażowanie w walkę z pandemią lub duże ryzyko zakażenia, obawa przed utratą pracy, brak możliwości wzięcia urlopu, ale również obowiązki służbowe, wyjazd zagraniczny czy problemy rodzinne. Do najczęstszych przyczyn medycznych należą: pozytywne wyniki na COVID-19, nieprawidłowe wyniki morfologii - w tym anemia.
Warto podkreślić, że donacja w trakcie pandemii jest stosunkowo bezpieczna. Fundacja DKMS, kierując się bezpieczeństwem Dawców, wprowadziła szereg procedur, których celem jest maksymalne odizolowanie Dawców od osób trzecich, niezwiązanych z procedurą pobrania. Więcej informacji o dawstwie szpiku w trakcie pandemii przeczytasz w artykule: Dawstwo szpiku w czasie pandemii- informacje | DKMS
Aktualizacja danych może uratować komuś życie!
Czy zmiana telefonu, miejsca zamieszkania lub adresu e-mail może mieć wpływ na czyjeś życie? Może, jeśli jesteśmy potencjalnym Dawcą szpiku. Nieaktualne dane uniemożliwiają kontakt Fundacji DKMS z potencjalnym Dawcą. Gdy na pomoc czeka Pacjent, wymagający przeszczepienia, liczy się również czas, w którym Dawca przystąpi do procedury.
Aktualizacja danych przez potencjalnych Dawców szpiku, zarejestrowanych w bazie Fundacji DKMS, jest bardzo ważna, ponieważ umożliwia koordynatorom sprawny kontakt z Dawcą, gdy okaże się, że Pacjent wymaga pomocy. Zdarzają się sytuacje, gdy po nawiązaniu kontaktu z Dawcą okazuje się, że od jakiegoś czasu przebywa za granicą lub z powodów zdrowotnych jest tymczasowo lub stale niedostępny. Jeśli jesteśmy potencjalnym Dawcą szpiku, a zmianie uległ nasz stan zdrowia, mamy zaplanowane zabiegi bądź operację, jesteśmy w ciąży lub karmimy piersią, to powinniśmy zgłosić takie kwestie na adres medyczne@dkms.pl. Na jakiś czas zostaniemy zablokowani w bazie i nie będziemy widoczni dla ośrodków poszukiwawczych. Jeśli natomiast zmianie ulegają nasze dane kontaktowe, takie jak: numer telefonu, adres e-mail, adres zamieszkania lub planujemy dłuższy pobyt za granicą, to wystarczy, że poświęcimy chwilę, aby poinformować o tym fundację.
- Aktualizacji danych można dokonać za pomocą formularza dostępnego na stronie fundacji: FORMULARZA AKTUALIZACJI DANYCH lub napisać na adres e-mailowy: aktualizacja@dkms.pl. Decyzja o przystąpieniu do grona potencjalnych Dawców szpiku łączy się z odpowiedzialnością i trzeba o tym pamiętać.
Świadoma decyzja to realna pomoc
Potencjalnym Dawcą szpiku może zostać każda ogólnie zdrowa osoba pomiędzy 18. a 55. rokiem życia, której wskaźnik masy ciała (BMI) nie przekracza 40. Ale to nie wszystko. Przede wszystkim powinniśmy tę decyzję podjąć świadomie, bo od niej może kiedyś zależeć czyjeś zdrowie, a nawet życie.
Rejestracja w bazie Dawców szpiku Fundacji DKMS to bardzo odpowiedzialny krok. Każda osoba, która chce zostać potencjalnym Dawcą szpiku, powinna podjąć tę decyzję świadomie i zapoznać się z informacjami na temat idei dawstwa szpiku. Oczywiście w życiu są różne sytuacje – czasami zmienia się nasz stan zdrowia czy pojawiają się problemy w życiu prywatnym, na które nie mamy wpływu, a wymagają wycofania się z procedury. To, na co mamy wpływ, jako potencjalni Dawcy szpiku, to aktualizacja swoich danych.
W Polsce co roku do procedury poszukiwania niespokrewnionego Dawcy zostaje zakwalifikowanych ponad 700 pacjentów. Dla części z nich jedyną szansą na powrót do zdrowia jest przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych. Pomimo że w bazie Fundacji DKMS zarejestrowanych jest blisko 1,7 mln Dawców, to ciągle co 5. polski Pacjent nie znajduje swojego „bliźniaka genetycznego”.
– tłumaczy dr Tigran Torosian, dyrektor medyczny Fundacji DKMS.
Dawstwo szpiku jest dobrowolne i powinno wiązać się z przemyślaną, odpowiedzialną decyzją. Ważne jest to, aby potencjalni Dawcy dołączali do bazy świadomie i mieli wiedzę na temat tego, jak wygląda procedura oddania krwiotwórczych komórek macierzystych. Decyzja ta może mieć realny wpływ na czyjeś życie, czego przykładem tego są Dawcy faktyczni i Pacjenci, którzy otrzymali szansę na życie.
