Rola Fundacji DKMS w procedurze przeszczepienia szpiku od Dawcy
Jeśli na świecie lub w Polsce ktoś zachoruje na nowotwór krwi czy inną chorobę, i w trakcie leczenia będzie potrzebował transplantacji krwiotwórczych komórek macierzystych od Dawcy niespokrewnionego, by móc żyć, to wówczas wyspecjalizowane ośrodki rozpoczną poszukiwanie zgodnego Dawcy
Co dzieje się w sytuacji, gdy okazuje się, że zgodny Dawca znajduje się w bazie Fundacji DKMS? Jaką rolę w procesie pobrania pełnią koordynatorzy fundacji?
Gdy przeszczepienia krwiotwórczych komórek macierzystych wymaga Pacjent mieszkający w innym kraju, poszukiwaniem zgodnego Dawcy szpiku zajmują się specjalistyczne ośrodki doborowe, które sprawdzają ogólnoświatową bazę (BMDW), do której anonimowo trafiają wszyscy zarejestrowani potencjalni Dawcy szpiku na świecie. Gdy okaże się, że taka osoba, zgodna z Pacjentem w zakresie HLA, znajduje się w rejestrze polskim, w bazie Fundacji DKMS, wówczas klinika, w której leczony jest chory, zwraca się do Fundacji DKMS z pytaniem o to, czy Dawca jest dostępny, i prosi o przeprowadzenie tzw. CT - typizacji potwierdzającej (confirmatory typing).
W przypadku Pacjentów z Polski, analogiczną funkcję pełnią wyspecjalizowane ośrodki doborowe, które w pierwszej kolejności przeszukują polski rejestr Dawców, a gdy nie znajdują w nich zgodnego z Pacjentem Dawcy – sprawdzają ogólnoświatową bazę. Znalezienie dla Pacjenta z Polski Dawcy, pochodzącego również z Polski, w wielu aspektach jest korzystniejsze. Sprowadzenie materiału transplantacyjnego z zagranicy wiąże się ze złożoną logistyką i z większymi kosztami.
W przypadku Polski, aż 1 na 5 Pacjentów nie znajduje zgodnego Dawcy krwiotwórczych komórek macierzystych, dlatego Fundacja DKMS, jako Ośrodek Dawców szpiku prowadzi działania edukacyjne oraz zwiększające świadomość potrzeby rejestrowania się w bazie potencjalnych Dawców. Jedno z możliwych form pomocy jest organizacja Dnia Dawcy Szpiku dedykowanemu konkretnemu Pacjentowi potrzebującemu pomocy.
CT (CONFIRMATORY TYPING) – TYPIZACJA POTWIERDZAJĄCA
Fundacja DKMS otrzymując informację, że w jej bazie znajduje się zgodny dla Pacjenta Dawca, dostaje również prośbę o sprawdzanie gotowości Dawcy do przystąpienia do procedury oraz jego dostępności w celu oddania komórek. Wówczas do akcji wkracza koordynator CT fundacji, który kontaktuje z potencjalnym Dawcą, informując, że ktoś właśnie potrzebuje jego pomocy. Podczas pierwszej rozmowy telefonicznej koordynator Fundacji DKMS pyta potencjalnego Dawcę o stan zdrowia oraz o to, czy podtrzymuje on chęć pomocy drugiej osobie. Już na tym etapie koordynator szczegółowo tłumaczy, jak cały proces wygląda - krok po kroku. Jeśli Dawca zdecyduje, że chce przystąpić do procedury, wówczas koordynator, po wspólnym uzgodnieniu z Dawcą, umawia termin pobrania próbki krwi, która przekazana zostanie do kliniki, w której leczony jest Pacjent. Na podstawie badania krwi, czyli typizacji potwierdzającej (CT), ustala się finalną zgodność między Dawcą a Biorcą. W międzyczasie Fundacja DKMS przeprowadza z Dawcą szczegółową ankietę medyczną, którą przeanalizują lekarze. Każda taka ankieta musi być wstępnie zaakceptowana przez lekarza Fundacji DKMS.
ZGODNOŚĆ POTWIERDZONA – POBRANIE KROK PO KROKU
Jeśli typizacja potwierdzająca przebiegnie pomyślnie, klinika ponownie zgłasza się do Fundacji DKMS z prośbą o pobranie komórek krwiotwórczych od danego Dawcy, w ustalonym terminie i za pomocą jednej z dwóch metod. Decyzja o wyborze jednej z dwóch metod pobrania komórek macierzystych uzależniona jest od stanu zdrowia Pacjenta oraz od decyzji jego lekarza prowadzącego. Jeśli Dawca preferuje tylko jedną z metod lub jego stan zdrowia nie pozwala na przeprowadzenie pobrania obiema metodami, rejestracja jako potencjalny Dawca szpiku nadal jest możliwa, a pobranie zostanie przeprowadzone sposobem zgodnym z preferencjami i możliwościami Dawcy. W przypadku braku przeciwwskazań do jednej z metod, Dawca powinien być przygotowany na obie metody. Całą procedurę: badanie wstępne oraz pobranie prowadzi koordynator z Działu Pobrań Fundacji DKMS. Koordynator ustala z Ośrodkiem Pobierającym i kliniką terminy badań wstępnych – kwalifikujących - oraz samego pobrania komórek. Koordynator będzie również na bieżąco informował Dawcę o wszystkich szczegółach, związanych z procedurą pobrania, o miejscu pobrania i niezbędnych elementach tego procesu. Nawet w godzinach poza pracą Fundacji DKMS, dyżurny koordynator pozostaje do dyspozycji Dawców, którzy są w procedurze pobrania komórek, gdyby w międzyczasie pojawiały się pytania czy wątpliwości. Można powiedzieć, że koordynator, tak jak lekarz prowadzący - prowadzi Dawcę przez całą procedurę pobrania i jest łącznikiem między Dawcą, Ośrodkiem Pobrania i kliniką transplantacyjną.
OPIEKA NAD DAWCĄ PO POBRANIU, CZYLI FOLLOW UP DAWCY
Dawca faktyczny, który oddał krwiotwórcze komórki macierzyste, pozostaje w kontakcie z Fundacją DKMS przez 10 lat po pobraniu. Koordynator, który prowadził Dawcę do momentu pobrania komórek, przekazuje następnie opiekę nad Dawcą faktycznym w ręce koordynatora działu Follow-up. Koordynator Follow up zwraca się do Dawcy z prośbą o wykonanie badań krwi po miesiącu od donacji. Jednocześnie Dawca zostanie poproszony o wypełnienie ankiety medycznej, która będzie wysyłana do niego przez następne 10 lat. O tym, jak wygląda obserwacja stanu zdrowia Dawcy przeczytasz w artykule: https://www.dkms.pl/o-pobraniu/po-pobraniu
Koordynatorzy Fundacji DKMS to osoby, których zadaniem jest przeprowadzenie Dawców przez całą procedurę oddania krwiotwórczych komórek macierzystych w taki sposób, żeby czuli się oni bezpiecznie, komfortowo, mogli na bieżąco zadawać pytania i przejść przez ten proces bez stresu. Koordynatorzy robią wszystko, by po skończonej procedurze Dawca faktyczny mógł powiedzieć: „Oddanie krwiotwórczych komórek macierzystych to nic trudnego, a możliwość uratowania komuś życia to niesamowite uczucie!”.
