Czy zakrzepica może być objawem nowotworu?

Ponad 150 lat temu, francuski lekarz Armand Trousseau odkrył i opisał po raz pierwszy związek pomiędzy występowaniem nowotworów, a wędrującym zakrzepowym zapaleniem żył spowodowanym nadkrzepliwością krwi (1). Obecnie wiemy już dużo więcej o tym zjawisku. Czy zdiagnozowana zakrzepica może sygnalizować nowotwór? Czy nowotwór jest czynnikiem ryzyka wystąpienia zapalenia żył? Dowiedz się więcej o powiązaniach między zakrzepowym zapaleniem żył a występowaniem nowotworu.

Zakrzepica – co to za choroba?

Zakrzepica to stan chorobowy polegający na powstawaniu skrzepliny w świetle naczynia krwionośnego:

• w tętnicy: wtedy mówimy o zakrzepicy tętniczej.
• w żyle: wtedy mówi się o zakrzepicy żylnej (2).

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa to ogólne określenie opisujące powstawanie zakrzepu krwi blokującego żyłę, które może nastąpić w dowolnej części układu żylnego. Najczęstszym miejscem powstawania zakrzepicy żylnej są naczynia żylne kończyn dolnych (zakrzepica żył głębokich) i miednicy. Inną postacią żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej jest zatorowość płucna.

Zakrzepica zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych i jest trzecią pod względem częstości występowania chorobą układu krążenia. W wielu przypadkach rozwija się niezauważalnie, u 50% Pacjentów nie daje na początku praktycznie żadnych wyraźnych objawów.

Jak rozpoznać zakrzepicę? - objawy

Należy pamiętać, że zakrzepica, która daje poważne objawy jest już dość zaawansowana, dlatego przy występowaniu objawów wskazujących na zakrzepicę należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Na podejrzenie zakrzepicy żył głębokich mogą wskazywać objawy takie jak:

• obrzęk lub uczucie ciężkości w jednej kończynie dolnej,
• tkliwość palpacyjna kończyny,
• zaczerwienienie skóry i wzrost ciepłoty podudzia lub całej nogi,
• ból nasilający się przy ucisku lub zgięciu stopy oraz przy chodzeniu i staniu, mijający przy unieruchomieniu,
• nadmierne wypełnienie żył powierzchniowych,
• zasinienie skóry stóp i podudzi,
• stan podgorączkowy lub gorączka.

Na podejrzenie zatorowości płucnej mogą wskazywać objawy takie jak:

• duszność,
• ból w klatce piersiowej,
• przyspieszoną akcję serca (tętna),
• kaszel, zwykle suchy,
• zasłabnięcie lub omdlenie w wyniku spadku ciśnienia tętniczego,
• krwioplucie.

Podobne objawy mogą również świadczyć o innych chorobach układu krążeniowo-oddechowego, więc konieczna jest pilna konsultacja z lekarzem.

Zakrzepica – diagnostyka

Do rozpoznania zakrzepicy stosuje się poniższe badania:

• wywiad medyczny,
• badanie fizykalne
• wykorzystanie skal stworzonych w celu oceny prawdopodobieństwa (np. skala Wellsa),
• określone badania obrazowe, w zależności od objawów (np. USG dopplerowskie układu żylnego z próbą uciskową, badania tomograficzne, angiograficzne rezonans magnetyczny itd.)
• badania laboratoryjne w zależności od sytuacji (np.. morfologia krwi, D-dimery, gazometria itp.)

Zakrzepica a nowotwór – jaka jest zależność?

Udowodniono, że choroby nowotworowe są niezależnym czynnikiem ryzyka rozwoju choroby zakrzepowo-zatorowej. Czasem się zdarza, że pojawienie się zakrzepicy jest pierwszym objawem choroby nowotworowej, dlatego przy rozpoznaniu ŻChZZ ocenia się wszystkie czynniki ryzyka, które mogły spowodować zakrzepicę. Dlatego tak istotne jest, aby nie lekceważyć najmniejszych objawów mogących wskazywać na żylną chorobę zatorowo-zakrzepową.

ŻChZZ, jako powikłanie choroby nowotworowej najczęściej pojawia się podczas aktywnej fazy i leczenia choroby, ale może pojawić się nawet do kilku lat przed zdiagnozowaniem choroby nowotworowej (3). Nawet 30% Pacjentów z nowotworem dotyka zakrzepica żył głębokich.

Zakrzepica najczęściej występuje u Pacjentów chorych na:

• raka trzustki i płuca (u 30% chorych),
• raka żołądka (15%),
• raka jelita grubego (3–10%),
• raka jajnika, macicy, prostaty i piersi (2–7%)(4)

Zakrzepica jest częstym i zagrażającym powikłaniem u Pacjentów z rakiem oraz jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów w tej grupie chorych, zaraz po chorobie podstawowej (5).

Na wzrost ryzyka wystąpienia zakrzepicy u Pacjentów onkologicznych wpływa wiele czynników:

• leki stosowane w trakcie chemioterapii zwiększające krzepliwość krwi,
• konieczność wykonywania rozległych operacji, po których Pacjent musi leżeć unieruchomiony,
• częste interwencje wewnątrznaczyniowe (np. wkłucie centralne),
• rozrost komórek nowotworowych, które stymulują czynniki krzepnięcia krwi,
• długotrwała hospitalizacja.

Zakrzepica objawem nowotworu trzustki

Symptomy, które wyprzedzają rozwój choroby nowotworowej nazywane są objawami prodromalnymi nowotworu lub zespołami paranowotworowymi. Wczesne rozpoznanie pierwszych objawów nowotworu jest kluczowe dla wdrożenia szybkiej diagnostyki i leczenia. Dodatkowo, przy rozpoznaniu nowotworu zawsze rozważa się ewentualne ryzyko pro-zakrzepowe i wdraża się postępowanie profilaktyczne w razie takiej potrzeby.

Zakrzepica żylna, wraz z tachykardią i obrzękami, należą do paranowotworowych zespołów hematologicznych, które mogą świadczyć o raku trzustki lub białaczkach.

Nowotwór, na skutek zaburzeń, które mogą doprowadzić do nadmiernej koagulacji (krzepliwości) krwi, może spowodować tworzenie się skrzeplin w układzie żylnym. W ten sposób pojawia się ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych: zakrzepica żylna, zatorowość płucna. Dość specyficznym i często pojawiającym się objawem jest objaw Trousseau, czyli wędrujące, nawracające zapalenie żył powierzchownych.(5) W przypadku raka trzustki ryzyko takich powikłań wynosi niemal 60%

Dowiedz się więcej o procesie rejestracji i wymaganiach wobec Dawców szpiku. Sprawdź, czy możesz zostać Dawcą i podarować komuś drugą szansę na życie!

Bibliografia

(1) Źródło: „Zakrzepica i zatorowość u chorego na nowotwór – problemy diagnostyczne i terapeutyczne”, prof. dr hab. med. Krystyna Zawilska, Poznań 2013.

(2) Źródło: „Zakrzepica a nowotwór. Praktyczny poradnik dla pacjentów”, Piotr Rzepecki, Kinga Głogowska, Tomasz Chojnacki, Klinika Chorób Wewnętrznych i Hematologii, Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie.

(3) Źródło: https://www.zwrotnikraka.pl/zylna-choroba-zakrzepowo-zatorowa-a-choroba-nowotworowa/

(4) Źródło: https://www.zakrzepica24.pl/

(5) Źródło: „Profilaktyka pierwotna zakrzepicy żył głębokich przy użyciu heparyny drobnocząsteczkowej w raku jajnika”, Mariusz Sanocki, praca doktorska, Poznań 2013 r.