Czy białaczce można zapobiec?

Sprawdź jak wygląda profilaktyka białaczki i dowiedz się co możesz zrobić, aby pomóc w walce z nowotworami krwi.

Czym jest białaczka

Białaczki to grupa chorób nowotworowych krwi. Polegają one na upośledzeniu działania układu krwiotwórczego, w wyniku czego powstają komórki nowotworowe, które poprzez niekontrolowane namnażanie się zaburzają prawidłowy układ krwiotworzenia. Poprzez wypieranie prawidłowych linii komórkowych w szpiku doprowadzają do zahamowania produkcji erytrocytów, leukocytów i płytek krwi. Niepełnowartościowe, niedojrzałe nowotworowe komórki nie spełniają tak że funkcji odpornościowej. Rozprzestrzeniają się po całym organizmie, mogą również doprowadzić do upośledzenia poszczególnych narządów, włącznie z ośrodkowym układem nerwowym.

Wyróżniamy kilka rodzajów białaczki:

• CML, czyli przewlekła białaczka szpikowa – choroba ta rozwija się stopniowo, czasem latami. W początkowej fazie dochodzi do namnażania się białych krwinek i w krwiobiegu pojawiają się młode postacie, obok bardziej dojrzałych komórek.
• AML, czyli ostra białaczka szpikowa – ta postać białaczki rozwija się bardzo szybko – w ciągu kilku tygodni. Dochodzi do zahamowania rozwoju i różnicowania białych krwinek, pojawienie się komórek niedojrzałych – blastów, które szybko zajmują prawie cały szpik.
• CLL, czyli przewlekła białaczka limfocytowa - dochodzi do niej w wyniku nadmiernej kumulacji we krwi oraz szpiku zmodyfikowanych nowotworowo limfocytów. Choroba ta, podobnie jam CML, rozwija się powoli, czasem przez wiele lat. Poza zwiększoną liczbą limfocytów często pojawiają się powiększone węzły chłonne.
• ALL, czyli ostra białaczka limfoblastyczna – Dynamika tej postaci białaczki jest podobna do AML, z tym, że dochodzi do kumulacji limfoblastów, wypierania prawidłowych komórek szpiku i krwi, pojawienia się czasem powikłań w układzie nerwowym.

Szerzej o objawach i przebiegu poszczególnych typów białaczki piszemy w odrębnym artykule, który znajdziesz TUTAJ.

Profilaktyka białaczki

Bazując na obecnym stanie wiedzy trudno jest przypisać występowanie białaczki u Pacjenta jakiemukolwiek z czynników wewnętrznych, czy zewnętrznych. Choć część naukowców doszukuje się przyczyny w paleniu papierosów, promieniowaniu jonizującym oraz narażeniu na styczność z chemikaliami, do których zaliczane są pestycydy stosowane w rolnictwie, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o przyczynę powstawania białaczki. Nie zostały dotychczas potwierdzone także tezy o dziedziczności tej choroby. Należy przyjąć, że jest to choroba niezawiniona, na którą zapaść może każdy z nas. Jedyna zauważalna tendencja dotyczy wieku Pacjentów – częstość występowania rośnie z wiekiem. Niestety, diagnozowana jest ona również u dzieci. – najczęściej postać ALL. Pewne jest również to, że niezależnie od tego jaki może być czynnik wywołujący białaczkę, powodem jest powstająca mutacja w komórkach układu krwiotwórczego. W zależności od tej mutacji – rozwija się choroba taka czy inna.

Jakie działania należy zatem podjąć, aby w porę zareagować na zmiany chorobowe związane z białaczkami? Przede wszystkim profilaktyka! W przypadku białaczki ogromne znaczenie ma regularnie wykonywanie morfologii krwi. Zaleca się je przeprowadzać przynajmniej raz do roku, a wszelkie odstępstwa od normy w wynikach należy skonsultować z lekarzem, który może zlecić dodatkowe, bardziej szczegółowe badania. Do tych specjalistycznych badań należą: rozmaz wymaz krwi, biopsja szpiku kostnego, badania cytogenetyczne oraz znakowanie molekularne (technika FISH oraz technika PCR). Badania te zostały szczegółowo omówione w artykule poświęconym diagnostyce.

Pamiętaj, że odstępstwo od normy w wynikach morfologii ogólnej nie jest równoznaczne z występowaniem poważnych chorób krwi. Może być to rezultat niedawno przebytej infekcji wirusowej, niewłaściwego przygotowania do badań, bądź przyczyny tak prozaicznej jak zbyt duży wysiłek fizyczny bezpośrednio przed badaniem. Zamiast zmartwień zdecydowanie lepszym wyborem jest umówienie wizyty u specjalisty i przedyskutowanie wyników.

Jak pomóc w walce z białaczką?

Po zdiagnozowaniu białaczki konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Właściwa metoda uzależniona jest od konkretnego typu choroby. Może ono obejmować przede wszystkim:

• chemioterapię
• immunoterapię
• radioterapię
• przeszczepienie szpiku kostnego

O ile w trzech pierwszych przypadkach musimy zdać się wyłącznie na wiedzę i doświadczenie lekarzy, tak przeszczepienie szpiku nie będzie możliwe bez bezinteresownego gestu dobrej woli wielu ochotników, którzy zgodzili się zostać Dawcą. Poznaj historie Dawców szpiku i przekonaj się jak proste może być uratowanie życia drugiego człowieka.

Wbrew obiegowej opinii, pobranie szpiku w celu transplantacji nie jest wykonywane z kręgosłupa. W zdecydowanej większości (85% przypadków) komórki krwiotwórcze pozyskuje się z krwi obwodowej, a cała procedura zbliżona jest do krwiodawstwa. Pozostałe 15% to pobrania z talerza kości biodrowej, wykonywane w znieczuleniu ogólnym, a zatem bez ryzyka odczuwania bólu.

Dowiedz się więcej o procesie rejestracji i wymaganiach wobec Dawców szpiku. Sprawdź, czy możesz zostać Dawcą i podarować komuś drugą szansę na życie!